16 listopada – wspomnienie Najświętszej Maryi Panny Ostrobramskiej, Matki Miłosierdzia
Św. Maksymilian Kolbe: „Matko Boska Ostrobramska, nie masz na swym ręku Dzieciątka Jezus, to weź mnie na swoje ręce i przenieś szczęśliwie przez całe życie.”
„Matko Miłosierdzia, pod Twoją obronę uciekamy się” – takie wołanie od 400 lat zanoszą do Matki Boskiej Ostrobramskiej rzesze Polaków i Litwinów.
Ostra Brama, pierwotnie znana jako Brama Miednicka, została wzniesiona w 1514 r. jako jedna z dziewięciu bram miejskich, kiedy na rozkaz króla Aleksandra Jagiellończyka Wilno otoczono murami obronnymi (początek XVI w.). Po stu latach zaczęto ją nazywać Ostrą od południowej dzielnicy zwanej Ostrym Końcem.
Zgodnie ze średniowiecznym zwyczajem na bramie wprost na murze zawieszono dwa święte obrazy: od strony zewnętrznej Zbawiciela, a od wewnętrznej Madonny. Wizerunek Matki Bożej został prawdopodobnie namalowany w Wilnie ok. 1620-1630 r.
Na początku XVII w. obraz umieszczono na bramie. Od tego czasu wilnianie zaczęli przypisywać wstawiennictwu Matki Bożej Ostrobramskiej wiele łask. Jej kult ugruntował się po odparciu najazdu moskiewskiego w 1655 r. Kilkanaście lat później opiekę nad cudownym obrazem przekazano karmelitom, a w 1671 r. uroczyście przeniesiono go do zbudowanej nad Ostrą Bramą drewnianej kaplicy, zastąpionej murowaną w pierwszej ćwierci XVIII w.
Szczególny rozkwit kultu Matki Bożej nastąpił po rozbiorach Polski – odbywały się tu manifestacje religijne i patriotyczne, a podczas powstania styczniowego kult świętej Panny „co w Ostrej świeci bramie” stał się elementem ruchu niepodległościowego. W 1927 r. obraz Madonny Ostrobramskiej otrzymał nazwę Ikony Matki Bożej Miłosierdzia i został ukoronowany koronami papieskimi.
W kaplicy ostrobramskiej od 26 do 28 kwietnia 1935 r., w czasie uroczyście obchodzonego zakończenia Jubileuszu Odkupienia Świata, po raz pierwszy został publicznie uczczony wizerunek Jezusa Miłosiernego (obraz namalowano w Wilnie). W tych uroczystościach uczestniczyła św. siostra Faustyna, a kazanie o Bożym miłosierdziu wygłosił bł. ks. Sopoćko. Tu też św. Faustyna miała wizję triumfu obrazu Miłosierdzia Bożego.