„MAŁE I DUŻE FRANCISZKAŃSKIE PODRÓŻE” – to reportaże przygotowane we współpracy z Franciszkańskim Biurem Pielgrzymkowo-Turystycznym PATRON TRAVEL. Tym razem zapraszamy w niezwykłą podróż do Ziemi Świętej, miejsca życia i śmierci naszego Pana Jezusa Chrystusa.
Ziemia Święta – miejsca rozgrywania się wydarzeń Starego i Nowego Testamentu. Nazywana piątą Ewangelią. Cel licznych pielgrzymek chrześcijan z całego świata. Przedziwna mieszanka kultur, smaków, dźwięków i zapachów.
Pielgrzymka do Ziemi Świętej z Franciszkańskim Biurem Pielgrzymkowo-Turystycznym PATRON TRAVEL odbyła się w dniach 10-18 kwietnia 2017 roku, obejmowała Wielki Tydzień oraz Wielkanoc. Przewodnikiem pielgrzymki był dr Stanisław Szuro, jej opiekunem duchowym – franciszkanin, ojciec Mateusz Stachowski. Materiały przygotowała Malwina Szymańska.
AUDYCJE ARCHIWALNE:
AUDYCJA NR 1 – Nazaret i Kana Galilejska
W pierwszym odcinku audycji „Małe i duże franciszkańskie podróże: ZIEMIA ŚWIĘTA” udamy się do miejsc, które pamiętają nie tylko Jezusa, ale i Jego Matkę.
Miasto NAZARET jest położone w Dolnej Galilei, w północnej części Izraela, w odległości 25 km od Jeziora Tyberiadzkiego i 9 km na zachód od góry Tabor. Maryja pochodziła z Nazaretu i mieszkała w nim wraz z rodzicami: Joachimem i Anną. W Nazarecie objawił się Jej Archanioł Gabriel i zapytał, czy zechce zostać Matką Boga. W Nazarecie dorastał też Jezus. Był więc Nazaret świadkiem ukrytych lat życia Jezusa i Maryi, o których milczą Ewangelie. Na jego terenie znajduje się wiele sanktuariów upamiętniających wydarzenia z życia Świętej Rodziny. Dziś jest to jedno z największych arabskich miast w Izraelu. Odwiedziło je trzech papieży: Paweł VI (5 stycznia 1964 r.), Jan Paweł II (25 marca 2000 r.) i Benedykt XVI (14 maja 2009 r.).
KANA GALILEJSKA położona jest w Galilei, niedaleko Nazaretu. Jest to miejsce, gdzie Jezus dokonał swojego pierwszego cudu, przemieniając na weselu wodę w wino. Tutaj też uzdrowił syna urzędnika królewskiego. Z Kany Galilejskiej według tradycji pochodził Bartłomiej, jeden z Apostołów, zwany również Natanaelem. W Kefar Kannie znajduje się poświęcona mu kaplica.
AUDYCJA NR 2 – Góra Karmel
GÓRA KARMEL to miejsce wyjątkowe. Jest uznawana za miejsce święte przez chrześcijan, żydów, muzułmanów, a także niektóre starożytne religie politeistyczne. Stary Testament opisuje ją jako symbol piękna i błogosławieństwa. Przebywał na niej prorok Eliasz i zobaczył obłok, mający przynieść deszcz po suszy. Według interpretacji biblistów była to zapowiedź Maryi, która przyniosła światu Zbawiciela. Dlatego też Góra Karmel była i jest miejscem szczególnego kultu Maryi. Modlili się tu pustelnicy, a w XII wieku powstał tu Zakon Matki Bożej z Góry Karmel. Zgodnie z tradycją Święta Rodzina miała zatrzymać się na Górze Karmel, gdy wracała z wygnania w Egipcie.
AUDYCJA NR 3 – Góra Tabor i Kustodia Ziemi Świętej
GÓRA TABOR położona jest w Dolnej Galilei. Wznosi się na wysokość 588 metrów n.p.m. Według tradycji jest to miejsce Przemienienia Jezusa Chrystusa i dlatego bywa także nazywana Górą Przemienienia Pańskiego. Na jej szczycie znajduje się m.in. Bazylika Przemienienia Pańskiego.
AUDYCJA NR 4 – Góra Ośmiu Błogosławieństw
Pozdrawiam was patrząc na jezioro Genezaret, to miejsce przypomina nam wezwanie i misję apostołów i które dla mnie, następcy Piotra, przywołuje na myśl powołanie do miłości dla trzody, którą Pan powierzył rybakowi z Galilei – mówił św. Jan Paweł II na Górze Ośmiu Błogosławieństw 24 marca 2000 r.
GÓRA OŚMIU BŁOGOSŁAWIEŃSTW to wzniesienie na północnym brzegu jeziora Genezaret, niedaleko Kafarnaum. To tu, zgodnie z tradycją biblijną, Jezus wygłosił słynne „Kazanie na górze”. Obecnie znajduje się tu sanktuarium upamiętniające to wydarzenie. Kościół ma kształt ośmiokąta. Na każdej ścianie znajduje się witraż z tekstem jednego z błogosławieństw. Ze wzgórza rozciąga się piękny widok na jezioro Genezaret.
AUDYCJA NR 5 – Kościół rozmnożenia chleba i ryb
Galilea, którą zwiedzamy w audycji „Małe i duże franciszkańskie podróże”, to miejsce wielu wydarzeń z życia Jezusa. Tu dokonał się jeden z najbardziej spektakularnych cudów Jezusa – rozmnożenie chleba i ryb. Skała, na której dokonał się cud, została użyta jako podstawa ołtarza w KOŚCIELE ROZMNOŻENIA CHLEBA I RYB. Na ziemi znajduje się piękna mozaika przedstawiająca kosz z chlebem i dwiema rybami. Kościół jest wierną kopią bazyliki z V wieku.
Kolejny punkt naszej podróży to KOŚCIÓŁ PRYMATU ŚW. PIOTRA w Tabha. Zgodnie z tradycją, to tu miał miejsce cudowny połów ryb. Tu także ukazał się apostołom po swoim Zmartwychwstaniu i zapytał Piotra trzy razy, czy Go miłuje, po czym powierzył mu najwyższą władzę w Kościele, mówiąc: „Paś owce moje”. Na terenie otaczającym kościół znajdujemy pomnik upamiętniający to wydarzenie. Sama świątynia, którą opiekują się franciszkanie z Kustodii Ziemi Świętej, jest wyrazem wiary Kościoła w powierzony Piotrowi prymat – pierwszeństwo w przewodzeniu Kościołowi i strzeżeniu depozytu wiary, który rozciąga się na kolejnych biskupów Rzymu, aż do dziś.
AUDYCJA NR 6 – Jezioro Galilejskie
Talmud mówi, że kto nie widział JEZIORA GALILEJSKIEGO, ten nie widział w życiu niczego pięknego. Położone w Galilei jezioro ma wiele nazw: Tyberiadzkie, Galilejskie, Genezaret, Buhajrat Tabarijja. Rozciąga się na długość 21 km i szerokość 13 km. U brzegów tego jeziora Jezus powołał Szymona, Andrzeja, Jakuba i Jana, którzy pracowali jako rybacy. Liczne cuda, uzdrowienia chorych, nauki i inne wydarzenia z życia Jezusa także prowadzą właśnie na Jezioro Genezaret.
AUDYCJA NR 7 – Kafarnaum
KAFARNAUM to niewielkie miasteczko położone nad Jeziorem Galilejskim. Jest ono podzielone między katolików, prawosławnych i żydów. Najważniejsza część należy do Franciszkanów z Kustodii Ziemi Świętej, ale znajdziemy tu także prawosławny Monaster Dwunastu Apostołów czy słynną na cały świat Bałą Synagogę. W katolickiej części znajdują się stanowiska archeologiczne, a obok nich nowoczesny Kościół pielgrzymkowy św. Piotra.
W Kafarnaum Jezus powołał celnika Mateusza, u którego w gościnie przebywał. Tutaj także nauczał w synagodze i wypędzał złe duchy:
Przyszli do Kafarnaum. Zaraz w szabat wszedł do synagogi i nauczał. Zdumiewali się Jego nauką: uczył ich bowiem jak ten, który ma władzę, a nie jak uczeni w Piśmie. Był właśnie w synagodze człowiek opętany przez ducha nieczystego. Zaczął on wołać: Czego chcesz od nas, Jezusie Nazarejczyku? Przyszedłeś nas zgubić. Wiem, kto jesteś: Święty Boży. Lecz Jezus rozkazał mu surowo: Milcz i wyjdź z niego!. (26) Wtedy duch nieczysty zaczął go targać i z głośnym krzykiem wyszedł z niego (Mk 1,21-26).
AUDYCJA NR 8 – Grota Narodzenia i Grota Mleczna
Dziś odwiedzimy jedno z najważniejszych miejsc Ziemi Świętej, jakim jest GROTA NARODZENIA znajdująca się w krypcie pod ołtarzem Bazyliki Narodzenia Pańskiego w Betlejem. To miejsce, w którym według przekazów chrześcijańskich urodził się Jezus Chrystus. W krypcie umieszczona jest czternastoramienna gwiazda z łacińskim napisem: Hic de Virgine Maria Jesus Christus natus est (Tu z Maryi Dziewicy narodził się Jezus Chrystus). W grocie znajduje się także miejsce upamiętniające żłóbek oraz ołtarz poświęcony Pokłonowi Trzech Mędrców.
Kolejnym punktem naszej wyprawy jest inna grota – GROTA MLECZNA, która jest sanktuarium poświęconym Maryi. Znajduje się w Betlejem, kilkaset metrów od Groty Narodzenia. Gdy Święta Rodzina musiała uciekać przed Herodem, chcącym zabić nowonarodzone Dzieciątko Jezus, Józef ponaglił karmiącą Maryję i wtedy – według legendy – kilka kropel jej mleka upadło na skałę, czyniąc całą grotę białą. Niektóre legendy podają, że w tym miejscu pochowano świętych młodzianków, czyli dzieci zabite przez Heroda. Dziś do Groty Mlecznej pielgrzymują kobiety z całego świata, także muzułmanki, by prosić o dar mleka dla niemowląt lub o łaskę poczęcia dziecka.
Na terenie groty znajduje się ołtarz pt. „Tryptyk Jerozolimski” wykonany przez polskiego złotnika Mariusza Drapikowskiego.
AUDYCJA NR 9 – Wieczernik
Dziś odwiedzimy miejsce niezwykle ważne dla chrześcijan – Salę na Górze czyli WIECZERNIK. To sala, w której odbyła się Ostatnia Wieczerza, Jezus ukazał się apostołom po Zmartwychwstaniu, Duch Święty zstąpił na modlących się uczniów. Zgodnie z podaniami św. Piotr wygłosił tu swoje pierwsze kazanie, przechowywano tu cierniową koronę i kolumnę, przy której biczowano Jezusa. Niektórzy wskazują Wieczernik jako miejsce życia i zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny.
W Wieczerniku Jezus ustanowił Sakrament Eucharystii:
A gdy nadeszła pora, zajął miejsce u stołu i Apostołowie z Nim. Wtedy rzekł do nich: «Gorąco pragnąłem spożyć Paschę z wami, zanim będę cierpiał. Albowiem powiadam wam: Już jej spożywać nie będę, aż się spełni w królestwie Bożym».
Potem wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie rzekł: «Weźcie go i podzielcie między siebie; albowiem powiadam wam: odtąd nie będę już pił z owocu winnego krzewu, aż przyjdzie królestwo Boże». Następnie wziął chleb, odmówiwszy dziękczynienie połamał go i podał mówiąc: «To jest Ciało moje, które za was będzie wydane: to czyńcie na moją pamiątkę!» Tak samo i kielich po wieczerzy, mówiąc: «Ten kielich to Nowe Przymierze we Krwi mojej, która za was będzie wylana (Łk 22,14-20).
AUDYCJA NR 10 – Kościół zaśnięcia NMP i miejsce zaparcia się św. Piotra
Sulpicjusz nazwał KOŚCIÓŁ ZAŚNIĘCIA NMP pierwszym kościołem gminy jerozolimskiej i matką wszystkich świątyń chrześcijańskich. Nawet jeśli nie był to pierwszy kościół, to jest on z pewnością dowodem na to, że kult Matki Pana istniał w gminach chrześcijańskich od samego początku.
Obecna bazylika to trzecia świątynia wybudowana w tym miejscu. Pierwsza powstała w IV wieku za panowania cesarza Teodozjusza. Zgodnie z podaniem znajduje się na starotestamentalnej Górze Syjon. Apokryfy podają, że Maryja – Córa Syjonu, rozstała się ze światem właśnie w tym miejscu. Mozaika w świątyni przedstawia właśnie Maryję z Dzieciątkiem.
AUDYCJA NR 11 – Ain Karem
AIN KAREM to miejsce, gdzie mieszkali Elżbieta i Zachariasz. Do nich udała się Maryja, by pomóc ciężarnej kuzynce.
W tym czasie Maryja wybrała się i poszła z pośpiechem w góry do pewnego miasta w [pokoleniu] Judy. Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę. Gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Maryi, poruszyło się dzieciątko w jej łonie, a Duch Święty napełnił Elżbietę. Wydała ona okrzyk i powiedziała: Błogosławiona jesteś między niewiastami i błogosławiony jest owoc Twojego łona. A skądże mi to, że Matka mojego Pana przychodzi do mnie? Oto, skoro głos Twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dzieciątko w moim łonie. Błogosławiona jesteś, któraś uwierzyła, że spełnią się słowa powiedziane Ci od Pana.
Wtedy Maryja rzekła: Wielbi dusza moja Pana, i raduje się duch mój w Bogu, moim Zbawcy. Bo wejrzał na uniżenie Służebnicy swojej. Oto bowiem błogosławić mnie będą odtąd wszystkie pokolenia, gdyż wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny. Święte jest Jego imię a swoje miłosierdzie na pokolenia i pokolenia [zachowuje] dla tych, co się Go boją. On przejawia moc ramienia swego, rozprasza [ludzi] pyszniących się zamysłami serc swoich. Strąca władców z tronu, a wywyższa pokornych. Głodnych nasyca dobrami, a bogatych z niczym odprawia. Ujął się za sługą swoim, Izraelem, pomny na miłosierdzie swoje jak przyobiecał naszym ojcom na rzecz Abrahama i jego potomstwa na wieki (Łk 1,39-56).
AUDYCJA NR 12 – Kościół Pater Noster
KOŚCIÓŁ PATER NOSTER znajduje się na południowym zboczu Góry Oliwnej czyli Góry Wniebowstąpienia. Zgodnie z tradycją to właśnie w tym miejscu Jezus nauczył apostołów Modlitwy Pańskiej. Najbardziej znanym elementem świątyni jest neogotycki krużganek, na którego wewnętrznych ścianach znajdują się tablice z tekstem modlitwy „Ojcze Nasz” w ok. 130 językach świata. Niedaleko znajduje się także prawosławny Monaster Wniebowstąpienia Pańskiego na Górze Oliwnej.
Nieco dalej znajduje się DOMINUS FLEVIT, katolicka kaplica zbudowana na miejscu, gdzie według Ewangelii św. Łukasza Jezus zapłakał i przepowiedział upadek Jerozolimy:
Gdy Jezus był już blisko Jerozolimy, na widok miasta zapłakał nad nim i rzekł: „O gdybyś i ty poznało w ten dzień to, co służy pokojowi. Ale teraz zostało to zakryte przed twoimi oczami. Bo przyjdą na ciebie dni, gdy twoi nieprzyjaciele otoczą cię wałem, oblegną cię i ścisną zewsząd. Powalą na ziemię ciebie i twoje dzieci z tobą i nie zostawią w tobie kamienia na kamieniu za to, żeś nie rozpoznało czasu twojego nawiedzenia” (Łk 19,41-44).
AUDYCJA NR 13 – Ogród Oliwny i Droga Krzyżowa
Wiele nazw nosi miejsce, w którym Jezus modlił się w wieczór przed pojmaniem: OGRÓD OLIWNY, Getsemani, Ogrójec. Ogród położony jest u podnóża Góry Oliwnej w Jerozolimie. Roztaczał się z niego widok na Wzgórze Świątynne. Jezus przebywał tu wielokrotnie, ale szczególnie wspominamy Jego nocną modlitwę w Ogrójcu, a potem zdradę Judasza i pojmanie. Znajduje się tu m.in. Grota Pojmania, Bazylika Agonii Chrystusa i Kościół grobu Najświętszej Maryi Panny, w którym znajduje się symboliczny grób Matki Jezusa.
W dzisiejszym odcinku – w Wieli Piątek – „Małych i dużych franciszkańskich podróży”, wsłuchując się w słowa Ewangelii, towarzyszymy Jezusowi w Jego Męce. Wspinamy się DROGĄ KRZYŻOWĄ, wspominając upadki Jezusa i ciężar krzyża.
AUDYCJA NR 14 – Miejsce narodzenia Maryi
Nasze pielgrzymowanie rozpoczynamy dziś na polu w wiosce Bejt Sahur – miejscu, gdzie aniołowie objawili się pasterzom, ogłaszając im narodziny Zbawiciela: „Nie bójcie się! Oto zwiastuję wam radość wielką, która będzie udziałem całego narodu: dziś w mieście Dawida (Betlejem) narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz, Pan” (Łk 2,10-11). Na POLU PASTERZY znajduje się piękna kaplica „Excelcis Deo”.
Powracamy także do historii narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Przepiękna opowieść o Joachimie, który modli się przez 40 dni na pustyni o to, by jego żona mogła począć dziecko. Gdy wraca do domu, poczyna się Maryja. Joachim i Anna zamieszkują zgodnie z podaniem w Jerozolimie, niedaleko Sadzawki Owczej. Tu właśnie znajduje się ich dom, miejsce poczęcia i narodzenia Maryi. Obecnie upamiętnia go świątynia dedykowana św. Annie.
AUDYCJA NR 15 – Miejsca biczowania i skazania na śmierć
W dzisiejszym odcinku audycji „Małe i duże franciszkańskie podróże” przysłuchujemy się ewangelicznym opisom Męki Jezusa i poznajemy miejsca z nią związane – Kościół biczowania i Kościół skazania na śmierć.
AUDYCJA NR 16 – Litostrotos – miejsce sądu Jezusa
Miejsce pokryte kamieniami – LITOSTROTOS, Gabbata – znajdowało się prawdopodobnie niedaleko pałacu Heroda w Jerozolimie. To dziedziniec, na którym Piłat sądził Jezusa.
AUDYCJA NR 17 – Betania
Dziś przenosimy się do malowniczej BETANII, miejscowości w której mieszkały Marta i Maria oraz ich brat Łazarz. Jezus przebywał tu kilkakrotnie, odwiedzając przyjaciół. W Betanii wskrzesił Łazarza. Betania znajduje się niedaleko Jerozolimy. Odwiedzimy tu kościół upamiętniający grób łazarza oraz dom Marty i Marii. Opiekują się nim franciszkanie.
AUDYCJA NR 18 – Góra Kuszenia i odnowienie chrztu w Jordanie
Niedaleko Jerycha znajduje się GÓRA KUSZENIA, gdzie według Ewangelii zaraz po chrzcie w Jordanie udał się Jezus i był tam kuszony przez szatana. To góra Gabel Quruntul, skąd rozpościera się piękny widok na dolinę Jordanu i góry Moab. Wschodnie zbocze góry kryje grotę, w której Jezus miał przebywać w czasie 40-dniowego postu. W tej grocie znajduje się kaplica z VI wieku. W okolicy odnaleźć można wiele innych grot, które niegdyś zamieszkiwali pustelnicy. Na górze znajduje się także klasztor wraz z greckim monastyrem, do którego można dotrzeć kolejką linową.
Dziś udamy się także nad sam JORDAN, nad którym pielgrzymi odnowili przyrzeczenia chrzcielne. Nad wodami Jordanu Jan Chrzciciel udzielał chrztu nawrócenia Izraelitom. Chrzest w Jordanie przyjął także Jezus.
AUDYCJA NR 19 – Morze Martwe i Emaus
Na pograniczu Izraela i Jordanii znajduje się wyjątkowy zbiornik wodny – MORZE MARTWE, nazywane w Biblii Morzem Słonym czy Morzem Araby. Według tradycji na jego dnie znajdują się ruiny zburzonej przez gniew Boga Sodomy i Gomory. Lustro wody znajduje się w najniższym punkcie Ziemi, 422 m p.p.m. i ciągle się obniża. Z tego powodu nie odpływa z niego woda i jest bardzo zasolona. Wody Morza Martwego są znane ze swych zdrowotnych właściwości. W pobliżu znajduje się starożytna twierdza Masada oraz miejsce odnalezienia zwojów z Qumran.
W dzisiejszym odcinku „Małych i dużych franciszkańskich podróży” odwiedzimy także wioskę EMAUS znaną z kart Nowego Testamentu:
Tego samego dnia dwaj z nich byli w drodze do wsi zwanej Emaus, oddalonej o sześćdziesiąt stadiów od Jerozolimy. Rozmawiali oni ze sobą o tym wszystkim co się wydarzyło. Gdy tak rozmawiali i rozprawiali ze sobą, sam Jezus przybliżył się i szedł z nimi. Lecz oczy ich były niejako na uwięzi, tak że go nie poznali. (…) Tak przybliżyli się do wsi, do której zdążali, a On okazywał jakoby miał iść dalej. Lecz przymusili Go, mówiąc: „Zostań z nami, gdyż ma się ku wieczorowi i dzień się już nachylił”. Wszedł więc, aby zostać z nimi. Gdy zajął miejsce u stołu, wziął chleb, odmówił błogosławieństwo, połamał go i dawał im. Wtedy oczy im się otworzyły i poznali Go, lecz On zniknął im z oczu. I mówili nawzajem do siebie: „Czy serce nie pałało w nas, kiedy rozmawiał z nami w drodze i Pisma nam wyjaśniał?” (Łk 24,13-16.28-32).
AUDYCJA NR 20 – Bazylika Grobu Pańskiego część 1
Koniec naszej podróży po Ziemi Świętej, a zarazem rekolekcji Wielkiego Tygodnia, to BAZYLIKA GROBU PAŃSKIEGO, nazywana także Kościołem Zmartwychwstania Pańskiego lub Święte Zmartwychwstanie. Świątynia znajduje się na Starym Mieście Jerozolimy, w miejscu, gdzie zgodnie z tradycją ukrzyżowano i złożono do grobu Jezusa, i gdzie zmartwychwstał. Z tego powodu jest to najważniejsza świątynia dla chrześcijan. Pierwsza bazylika w tym miejscu powstała w IV wieku z polecenia cesarza Konstantyna. Obecna jest trzykrotnie mniejsza. Znajduje się w niej wiele kaplic, upamiętniających ostatnie wydarzenia życia Jezusa: Kamień Namaszczenia, Skała Golgoty, Rotunda zwana Zmartwychwstanie, Kaplica Adama, Grób Jezusa, Kaplica Syryjczyków, Kaplica Najświętszego Sakramentu czy Kaplica św. Marii Magdaleny.
Zapraszamy na pierwszą część materiału.
AUDYCJA NR 21 – Bazylika Grobu Pańskiego część 2
Zapraszamy na drugą część materiału poświęconą Bazylice Grobu Pańskiego, najważniejszej świątyni chrześcijan. Dziś odwiedzimy m.in. Kaplicę św. Marii Magdaleny i Skałę Kalwarii.