100 lat Rycerza Niepokalanej – dzieje

Miesięcznik ukazuje się od 1922 roku. Redaktorem pisma początkowo był o. Maksymilian Kolbe, a po jego wyjeździe na misje do Japonii (w 1930 roku) obowiązki Redaktora „Rycerza” przejął o. Alfons Kolbe. Po nagłej śmierci o. Alfonsa, która nastąpiła 3.12.1930 r. kolejnymi redaktorami byli: o. Justyn Nazim, a po nim o. Pius Bartosik.

Początkowo „Rycerz Niepokalanej” drukowany był w małym zeszytowym formacie z ryciną Matki Boskiej na okładce. Szata ilustracyjna skromna i stojąca na niskim poziomie technicznym z czasem została rozbudowana, a jakość jej uległa znacznej poprawie. „Rycerz” był najtańszym miesięcznikiem w kraju i takim pozostał mimo kilkukrotnego podnoszenia jego ceny. Wzrost ceny spowodowany był nieustanną inflacją jaka wówczas panowała w Polsce.

Zasadniczym celem „Rycerza” było „nie tylko pogłębić i umocnić wiarę, wskazać prawdziwe ascezę i zapoznać wiernych z mistykę chrześcijańską, ale także w myśl zasad Milicji Niepokalanej starać się o nawrócenie akatolików.” Pismo miało kilka stałych rubryk: „Kronikę religijne”, która zawierała wiadomości z kraju i ze świata, „Iskierki” – zamieszczające ciekawostki z życia politycznego, gospodarczego, kulturalnego i naukowego oraz „Dział Milicyjny”, a w nim program stowarzyszenia M.I. i wszelkie informacje dotyczące organizacji. Ponadto miesięcznik zamieszczał opowiadania o cudownych miejscach, artykuły o wierze, a także myśli współczesnych uczonych, pisarzy, księży oraz ciekawsze wyjątki z dzieł świętych np. św. Augustyna, św. Ambrożego.

Nakład pisma wynosił początkowo 5.000 egzemplarzy. Dopiero po dwóch latach przekroczono 10.000 egz., a w roku 1927 – 50.000 egz. Od 1930 roku aż po rok 1939 „Rycerz Niepokalanej” stał na „czele wydawnictw wysokonakładowych” i docierał do wszystkich prawie miejscowości w kraju. „W największej ilości, bo w 75,000 egz. rozchodził się po województwie poznańskim, od 50 do 70,000 egz. przyjmowały województwa: warszawskie, białostockie, kieleckie, lubelskie, lwowskie, łódzkie i pomorskie. Ze wschodnich województw najwięcej pobierało wileńskie, bo 35.000 egz. a najmniej poleskie, bo zaledwie ok. 10.000 egz., oprócz tego wysyłano do Polonii zagranicznej ok, 25.000 egz.”

Systematycznie bez przerw pismo ukazywało się do września 1939 roku. W czasie II wojny światowej wydany został jednorazowo podwójny numer miesięcznika na grudzień-styczeń 1940/41. Nakład tego numeru wynosił 120.000 egzemplarzy. Na wewnętrznej stronie okładki
„Rycerza Niepokalanej” zamieszczona była nota cenzury niemieckiej /w języku niemieckim/.

Wznowienie miesięcznika nastąpiło dopiero w 1945 roku. Pismo zachowało szatę graficzne z lat przedwojennych, a artykuły w nim zamieszczone poruszały tematy związane z maryjnością oraz problemami życia społecznego: alkoholizm i powojenny upadek moralności, odbudowa kraju ze zniszczeń wojennych, tragiczne losy więźniów obozów koncentracyjnych w tym o. Maksymiliana. Miesięcznik wychodził do lipca 1952 r., a następnie wznowiony został w 1981 roku i ukazywał się początkowo w niewielkim 80- tysięcznym nakładzie, który podwyższony został w 1989 r. do 200.000 egzemplarzy.

Obecnie miesięcznik „Rycerz Niepokalanej” ukazuje się w nakładzie ponad 46 tys. egzemplarzy i dostępny jest zarówno w wersji drukowanej jak i cyfrowej. Ponadto na życzenie czytelników od lutego 2021 roku uruchomiono platformę, na której pismo dostępne jest w wersji audio. To chyba jedyne czasopismo, które – pozostając wierne pomysłowi św. Maksymiliana Kolbe – kolportowane jest wciąż za dobrowolną ofiarę.

W związku z setną rocznicą pierwszego „Rycerza Niepokalanej” w 2022 roku do każdego numeru dodawany będzie reprint czasopisma z 1922 roku. Dzięki temu przypomnimy, jak wyglądało pismo sto lat temu oraz przedstawimy treści przygotowywane przez św. Maksymiliana.

Wydawnictwo OO. Franciszkanów w Niepokalanowie
Fot. Archiwum w Niepokalanowie