Czy szczepienie na kleszcze jest skuteczne? Eksperci wyjaśniają

W lipcu 2024 roku Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny i Państwowy Instytut Badawczy, poinformował o pladze kleszczy w Polsce. Od 1 stycznia do 30 czerwca potwierdzono ponad 9000 przypadków zachorowania na boreliozę i 159 przypadków kleszczowego zapalenia mózgu. Z roku na rok statystyki rosną i prowokują dyskusję na temat programów szczepień. Jaka jest skuteczność szczepionek na kleszcze?

Kleszczowe zapalenie mózgu – powikłania

Ukąszenie przez zakażonego kleszcza może prowadzić do rozwoju ostrej choroby wirusowej powodującej powikłania natury neurologicznej. Jej okres inkubacji wynosi od 7 do 14 dni. Początkowo chory może nie odczuwać żadnych objawów zakażenia albo zgłaszać symptomy typowe dla grypy. Po kilku czy kilkunastu dniach od zakażenia dochodzi do zajęcia ośrodkowego układu nerwowego. W przebiegu KZM może dojść do:

• zapalenia rdzenia kręgowego,
• zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapalenia mózgu.

Statystyki są nieubłagane – u 35-58% chorych, u których zakażenie obejmuje ośrodkowy układ nerwowy, dochodzi do trwałych powikłań neurologicznych, a jedna na 100 osób umiera. Rocznie w Polsce około 150-250 osób choruje na kleszczowe zapalenie mózgu, a najwięcej zachorowań obserwowanych jest w rejonach północno-wschodniej naszego kraju.

Dlaczego warto zaszczepić się na KZM?

Mając świadomość, że kleszczowe zapalenie mózgu jest ostrą chorobą wirusową, która może mieć poważne konsekwencje i prowadzić do wystąpienia nieodwracalnych powikłań, warto rozważyć szczepienia na kleszcze. Eksperci podkreślają, że dotychczas nie wynaleziono skutecznego leku na to schorzenie. Nie da się w prosty sposób uchronić przed ukąszeniem, do którego dojść może zarówno podczas grzybobrania czy spacerów po lesie, jak i w parku, na łące czy własnej działce. Nigdy nie wiadomo, czy kleszcz, który nas ukąsił, był zakażony.

Czy szczepienia na kleszcze są skuteczne?

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Warszawie (SANEPID) wskazuje, że szczepienia przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu wykazują wysoką skuteczność. 3 dawki podstawowe szczepionki chronią w 95%, ale już po podaniu pierwszej u większości osób wytwarza się odporność na wirusa.

Szczepienia na kleszcze są obecnie jedynym skutecznym sposobem uchronienia się przed ciężką postacią kleszczowego zapalenia mózgu, a także przed jej powikłaniami. Wśród nich znajdują się:

• niedowłady,
• porażenia,
• zaniki mięśni,
• padaczka,
• depresja,
• zaburzenia koncentracji i pamięci,
• nieodwracalne zmiany neurologiczne i psychiatryczne.

Kiedy szczepić się na kleszcze?

Zaleca się, aby szczepienie na kleszczowe zapalenie mózgu wykonać zimą lub wczesną wiosną, aby uzyskać ochronę już od początku wzmożonej aktywności kleszczy, czyli od kwietnia do października. Aby szczepienie było skuteczne, należy przyjąć 3 dawki pierwotne oraz przypominające co 3-5 lat.

Drugą dawkę szczepionki w ramach podstawowego szczepienia podaje się po 1-3 miesiącach od pierwszej, chyba że konieczne jest szybkie uodpornienie się – wtedy jest to możliwe po 2 tygodniach po pierwszej dawce. Trzecia podawana jest w odstępie 9-12 miesięcy od drugiej. Po takim podstawowym cyklu szczepienia odporność u pacjenta utrzymuje się co najmniej 3 lata, dlatego zalecane są dawki przypominające.

Szczepionka na kleszczowe zapalenie mózgu zawiera zabitego wirusa KZM (szczepionka inaktywowana) i może zostać podana zdrowemu pacjentowi. Przeciwwskazaniem do szczepienia jest wystąpienie reakcji anafilaktycznej po podaniu wcześniejszej dawki preparatu, a także ostra choroba przebiegająca z gorączką czy nasilona reakcja alergiczna nie tylko na samą szczepionkę, co substancje pomocnicze wchodzące w jej składzie.

Artykuł sponsorowany