29 kwietnia: Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego
Ustanowiony przez Konferencję Episkopatu Polski w 2002 r. Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego jest kontynuacją idei niezwykłej pielgrzymki księży – więźniów Dachau i – jak ona – przypada 29 kwietnia. Duchowni, którzy przeżyli obóz koncentracyjny, po wojnie przybywali co roku 29 kwietnia do sanktuarium w Kaliszu, by dziękować za cudowne ich ocalenie za wstawiennictwem św. Józefa.
Obóz w Dachau stał się miejscem szczególnej kaźni duchowieństwa. Ogólnie przebywało tu przeszło 2 794 duchownych, w tym 1773 kapłanów z Polski. Byli oni zmuszani do wyczerpującej pracy fizycznej, dokonywano na nich eksperymentów pseudomedycznych, stosowano wyrafinowane kary za wszelkie przejawy modlitwy. Kiedy II wojna światowa zbliżała się ku końcowi, Niemcy chcieli zatrzeć ślady zbrodni i zlikwidować obóz. Wiadomość ta dotarła potajemnie do więźniów. Wówczas przebywający w obozie księża zaczęli żarliwie modlić się do św. Józefa, przyrzekając, że jeśli szczęśliwie ocaleją, będą co roku udawać się w pielgrzymce do poświęconego mu sanktuarium w Kaliszu. Aktu oddania się św. Józefowi dokonano 22 kwietnia 1945 r. w kaplicy księży niemieckich na bloku 26. Obóz został wyzwolony przez żołnierzy amerykańskich tydzień później – w niedzielę 29 kwietnia 1945 r. W dniu wyzwolenia w obozie było 856 kapłanów. Przyrzeczenia wypełnili. Pierwsza pielgrzymka dziękczynna do sanktuarium św. Józefa w Kaliszu przybyła w rocznicę wyzwolenia obozu w 1948 r. Jako wotum za ocalenie powstał Instytut Studiów nad Rodziną w Łomiankach. W podziemiach kaliskiego sanktuarium św. Józefa utworzono zaś kaplicę Męczeństwa i Wdzięczności.
Dzień ten staje się też wypełnieniem wezwania Jana Pawła II skierowanego podczas pielgrzymki do Ojczyzny w 1999 r.: „Za szczególną powinność naszego pokolenia w Kościele uważam zebranie wszystkich świadectw o tych, którzy dali życie za Chrystusa. (…) Trzeba, ażebyśmy przechodząc do trzeciego tysiąclecia, spełnili obowiązek powinności wobec tych, którzy dali wielkie świadectwo Chrystusowi w naszym stuleciu” – mówił Jan Paweł II 7 czerwca 1999 r. w Bydgoszczy.
Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego obejmuje wspomnienie kapłanów męczenników, więźniów obozów koncentracyjnych w czasie drugiej wojny światowej oraz prześladowanych w okresie PRL-u, a zatem także św. Maksymiliana Kolbego.
„Gdy miałem ciało ojca Kolbe wynieść z celi i otworzyłem drzwi, podpadło mi, że ojciec Kolbe siedział na posadzce oparty o ścianę i miał oczy otwarte. Jego ciało było czyściutkie i promieniowało. […] Jego twarz oblana była blaskiem pogody” — zeznanie współwięźnia, Brunona Borgowca.
„Wiadomo, że nie raz tutaj bywałem… bardzo wiele razy! Wiele razy schodziłem do celi śmierci Maksymiliana Kolbe, wiele razy klękałem pod murem zagłady i przechodziłem wśród rozwalonych krematoriów Brzezinki. Nie mogłem tutaj nie przybyć jako papież. Przybywam więc do tego szczególnego sanktuarium, w którym narodził się — mogę powiedzieć — patron naszego trudnego stulecia” — św. Jan Paweł II, Oświęcim, 7 czerwca 1979 r.
